ΠΜΣ Πολιτική Επιστήμη & Κοινωνιολογία

Ανάγνωση Κειμένου: Κριτική Θεωρία

Κουζέλης Γεράσιμος, Ομότιμος Καθηγητής

Το μάθημα αποτελεί αφενός άσκηση στην κριτική ανάγνωση κειμένων, αφετέρου εισαγωγή στις έννοιες και τους τρόπους θεωρητικής έρευνας που χαρακτηρίζουν τη «Σχολή της Φρανκφούρτης».

Ως προς το πρώτο σκέλος, η έμφαση θα δοθεί στο ερώτημα «τι κάνει το κείμενο;». Η συγκρότηση επιχειρηματολογίας, η ιδιαίτερη ανάπτυξη εννοιών, ο τρόπος έκθεσης του υπό συγκρότηση εννοιολογικού δικτύου και, κυρίως ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας διαβάζει, ανασυγκροτεί και ελέγχει κριτικά άλλες θεωρίες, παράγοντας μια προβληματική που χαρακτηρίζει το έργο του, αποτελούν βασικά προς διερεύνηση αντικείμενα.

Ως προς το δεύτερο σκέλος, το σεμινάριο είναι οργανωμένο γύρω από το σχολιασμό επιλεγμένων κειμένων διαφορετικών εκπροσώπων της Κριτικής Θεωρίας. Πέρα από τη διερεύνηση των βασικών στοιχείων που συγκροτούν αυτό το θεωρητικό ρεύμα και την εξέταση της ιδιαίτερης προβληματικής κάθε συγγραφέα, η προσέγγιση αυτή στοχεύει και στην ανάδειξη ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των διαφορετικών «γενεών» της Κριτικής Θεωρίας.

Το κεντρικό ενδιαφέρον αναφορικά με αυτή τη συγκριτική σκοπιά τοποθετείται στην αναζήτηση εκείνων των χαρακτηριστικών της κριτικής σκέψης που επανέρχονται στη σύγχρονη συζήτηση. Η επικαιρότητα βασικών θέσεων της Κριτικής Θεωρίας έγκειται αφενός μεν στην αναζωογόνηση του ερευνητικού ενδιαφέροντος για τις πολιτισμικές διαστάσεις των κοινωνικών σχέσεων, αφετέρου στην αναγνώριση της πρωτοτυπίας μιας προβληματικής που επεκτείνει την κοινωνική κριτική στο πεδίο της επιστημολογίας, της θεωρίας της τέχνης, της επικοινωνιακής πρακτικής. Το μάθημα στοχεύει στη διερεύνηση αυτής της θεματικής, θέτοντας στο επίκεντρο τον ιδιαίτερο προσδιορισμό των σχέσεων εξουσίας και ιδεολογίας που χαρακτηρίζει την Κριτική Θεωρία.