ΠΜΣ Πολιτική Επιστήμη & Κοινωνιολογία

Κοινωνικές Ανισότητες και Πολιτική

Αλέξανδρος-Ανδρέας Κύρτσης, ομότιμος καθηγητής

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση με βασικές κατευθύνσεις των συζητήσεων που αφορούν τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές ανισότητες αποτελούν κεντρική διάσταση της κοινωνικής και πολιτικής συγκρότησης, καθώς επίσης των κοινωνικών και πολιτικών μεταβολών. Η προσοχή θα εστιαστεί σε μια σειρά κεντρικών ερωτημάτων:

Πώς ορίζεται η κοινωνική ανισότητα; Τι γνωρίζουμε για τις μορφές της και τις διαδικασίες ανάδυσης κοινωνικών ανισοτήτων βάσει ιστορικών δεδομένων και εμπειρικών αναλύσεων; Ποια είναι η σημασία της κατανόησης των σχέσεων μεταξύ κοινωνικής ισχύος και κοινωνικού κύρους; Ποια είναι η σημασία της κατανόησης των σχέσεων μεταξύ των εννοιών ‘κοινωνική διαστρωμάτωση’, ‘κοινωνικές τάξεις’, ‘κοινωνική κινητικότητα’, ‘κοινωνική διαφοροποίηση’, ‘κοινωνική δικτύωση’, ‘κοινωνική περιθωριοποίηση’, ‘κοινωνική διάκριση’ και ‘κοινωνικός στιγματισμός’ προκειμένου να κατανοήσουμε σημαντικές όψεις των κοινωνικών ανισοτήτων και των πολιτικών τους επιπτώσεων; Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ κοινωνικών ανισοτήτων και τάσεων κοινωνικού φθόνου και μνησικακίας; Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ κοινωνικής ανισότητας και κρατικής και οικονομικής οργάνωσης των κοινωνιών; Ποια είναι η πολιτική σημασία  των φυλετικών και πολιτισμικών διακρίσεων; Ποια είναι η πολιτική σημασία διακρίσεων που αφορούν το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό; Τι γνωρίζουμε από ιστορικές, κοινωνιολογικές και πολιτικοεπιστημονικές αναλύσεις για τις πολιτικές διαστάσεις της αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων που προκύπτουν από τις διάφορες μορφές κοινωνικών ανισοτήτων; Ποια είναι η σημασία των κοινωνικών ανισοτήτων, ιδιαίτερα των οργανωμένων εκφράσεων κοινωνικής δυσφορίας που αυτές συνεπάγονται, για τις κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές; Πως μπορούν να αναλυθούν οι σχέσεις μεταξύ κοινωνικών ανισοτήτων και πολιτικών φαινομένων όπως ο ριζοσπαστισμός, ο λαϊκισμός, αλλά και η πολιτική απάθεια; Πώς μπορεί να αναλυθεί η σχέση μεταξύ κοινωνικών ανισοτήτων, κοινωνικών κινημάτων και επαναστατικών πολιτικών διαδικασιών; Η ιστορία των κοινωνικών επιστημών (ιδιαίτερα της κοινωνιολογίας, της πολιτικής επιστήμης, και της κοινωνικής ψυχολογίας) χαρακτηρίζεται από προσπάθειες απαντήσεων σε αυτά τα ερωτήματα, χωρίς να επιτυγχάνεται πάντα συναίνεση μεταξύ των ερευνητών.

Βάσει της ανάλυσης επιλεγμένων επιστημονικών δημοσιεύσεων θα παρουσιαστούν οι σημαντικότερες θεωρητικές προσεγγίσεις και οι σχετικές μέθοδοι ανάλυσης.

Η αξιολόγηση θα γίνει βάσει της γραπτής εργασίας που θα παραδοθεί στο τέλος του εξαμήνου.

Σχετικά άρθρα (με τη σειρά που θα χρησιμοποιηθούν στο μάθημα):

Moore, B. (1998), “Principles of Social Inequality”. In: Barrington Moore, Moral Aspects of Economic Growth, and Other Essays, Ithaca, NY and London: Cornell University Press.

Tumin, M. (1963), “On Inequality”. American Sociological Review, 28(1): 19-26.

MacFarlane, A. (1992/1993), “Louis Dumont and the Origins of Individualism”. The Cambridge Journal of Anthropology, 16(1): 1-28.

Feinman, G.M. (1995), “The Emergence of Inequality”. In T. Douglas Price and Garry M. Feinman, Foundations of Social Inequality, New York and London: Plenum Press, 255-279.

MacAdam, I. (1972), “The Discourse on Inequality and the Social Contract”. Philosophy, 47(182): 308-321.

Fiske, S.T. and L.D. Molm (2010), “Bridging Inequality from Both Sides Now”. Social Psychology Quarterly, 73(4):341–346.

Fiske, S. T. et al. (2016), “Status, Power, and Intergroup Relations: The Personal Is the Societal”. Current Opinion in Psychology, 11:44–48.

Lenski, G. (1954), “Status Crystallization: A Non-Vertical Dimension of Social Status”. American Sociological Review, 19(4): 405-413.

Lenski, G. (1956), “Social Participation and Status Crystallization”. American Sociological Review, 21(4): 458-464.

Goffman, I. W. (1957), “Status Consistency and Preference for Change In Power Distribution”. American Sociological Review, 22(3): 275-281.

Runciman, W.G. (1961), “Problems of Research on Relative Deprivation”. European Journal of Sociology, 2(2): 315-323.

Merton, R.K. (1938), “Social Structure and Anomie”. American Sociological Review, 3(5): 672-682.

Manzo, J. F. (2004), “On the Sociology and Social Organization of Stigma: Some Ethnomethodological Insights”. Human Studies, 27(4): 401-416.

Bourdieu, P. (1985), “The Social Space and the Genesis of Groups”. Theory and Society, 14(6):  723-744.

Varghese, C. and S. S. Kumar (2022), “Marginality: A Critical Review of the Concept”. Review of Development and Change, 27(1): 23–41.

Waters, M. (1991), “Collapse and Convergence in Class Theory: The Return of the Social in the Analysis of Stratification Arrangements”. Theory and Society, 20(2): 141-172.

So, A. Y. and M. Hikam (1989), “’Class’ in the Writings of Wallerstein and Thompson: Toward a Class Struggle Analysis”. Sociological Perspectives, 32(4): 453-467.

Barbalet, J.M. (1986), “Limitations of Class Theory and the Disappearance of Status of the New Middle Class”. Sociology, 20(4): 557-575.

Purdy, S. (2015), “Surveillance, Knowledge and Inequality: Understanding Power Through Foucault and Beyond”. The Hilltop Review, 8(1): 3-13.

Manstea, A.S.R. (2018), “The psychology of social class: How socioeconomic status impacts thought, feelings, and behaviour”. British Journal of Social Psychology, 57: 267–291.

Piketty, Th. (2003), “Income Inequality in France, 1901–1998”. Journal of Political Economy, 111(51): 1004-1042.

Wade, R. (2011), “Global Trends in Income Inequality: What Is Happening, and Should We Worry?”. Challenge, 54(5): 54-75.

Allan, B.A. et al. (2021), “Precarious work in the 21st century: A psychological perspective”. Journal of Vocational Behavior, 126: 1-13.

Muller, E. N. (1985), “Income Inequality, Regime Repressiveness, and Political Violence”. American Sociological Review, 50(1): 47-61.

Grasso, M. T. et al. (2019), “Relative Deprivation and Inequalities in Social and Political Activism”. Acta Politica, 54: 398-429.

Gurney, J. N. and K. J. Tierney (1982), “Relative Deprivation and Social Movements: A Critical Look at Twenty Years of Theory and Research”. The Sociological Quarterly, 23(1): 33-47.

Ditton, J. and R. Brown (1981), “Why Don't They Revolt? 'Invisible Income' as a Neglected Dimension of Runciman's Relative Deprivation Thesis”. The British Journal of Sociology, 32(4): 521-530.

Brush, S.G. (1996), “Dynamics of Theory Change in the Social Sciences: Relative Deprivation and Collective Violence”. The Journal of Conflict Resolution, 40(4): 523-545.

Feldman, S. (1982), “Economic Self-Interest and Political Behavior”. American Journal of Political Science, 26(3): 446-466.

Laurison, D. (2015), “The Willingness to State an Opinion: Inequality, Don't Know Responses, and Political Participation”. Sociological Forum, 30(4): 925-948.

Tavits, M. and J. D. Potter (2015), “The Effect of Inequality and Social Identity on Party Strategies”. American Journal of Political Science, 59(3): 744-758.

Lu, C. (2005), “Middle Class and Democracy: Structural Linkage”. International Review of Modern Sociology, 31(2): 157-178.

Van Snippenburg, L.B. and P. Scheepers (1991), “Social Class and Political Behavior during a Period of Economic Stagnation: Apathy and Radicalism in the Netherlands”. Political Psychology, 12(1): 41-63.

Oskooii, K. A. (2016), “How Discrimination Impacts Sociopolitical Behavior: A Multidimensional Perspective”. Political Psychology, 37(5): 613-640.

Kwon, R. (2018), “How Do Neoliberal Policies Affect Income Inequality? Exploring the Link Between Liberalization, Finance, and Inequality”. Sociological Forum, 33(3): 643-665.

Girardi, E. (2024), “Precarious work and challenger parties: how precarity influenced vote choice in the 2018 Italian election”. Italian Political Science Review, 54:17-35.

Clark, T.N. (2003), “The Breakdown of Class Politics”. The American Sociologist, 34(1/2): 17-32.

Howell, S.E. and C. L. Day (2000), “Complexities of the Gender Gap”. The Journal of Politics, 62(3): 858-874.

Mucciaroni, G. (2011), “The Study of LGBT Politics and Its Contributions to Political Science”.  Political Science and Politics, 44(1): 17-21.