ΠΜΣ Πολιτική Επιστήμη & Κοινωνιολογία

Φωκάς Νίκος, Καθηγητής, Faculty of Social Sciences, Eotvos Lorand University of Budapest

Οι κυριότερες θεματικές ενότητες

Α. Απότομες, απρόβλεπτες, και ριζοσπαστικές αλλαγές 

1. Ένα πρόσφατο παράδειγμα:  Η Μετάβαση από το Σοσιαλιστικό στο Καπιταλιστικό Σύστημα:

Η μεγάλη μετάβαση της Μέσο-Ανατολικής Ευρώπης. Επιτυχία η/και απογοήτευση; Τα βασικά συστημοτυπικά χαρακτηριστικά. Η μεταβολή από την οπτική γωνιά της καθημερινότητας. Το γενικό κοινό αίσθημα. Δείκτες γενικής ικανοποίησης Εμπιστοσύνη στους θεσμούς

2. Τη σημαίνει η μεταβολή από το Σοσιαλισμό στο Καπιταλισμό;

Τι σημαίνει η «αλλαγή καθεστώτος»; Απόπειρα προσδιορισμού της έννοιας. Ειρηνική επανάσταση; Το νόημα της επα-νάστασης. < Επανάσταση > ως αστρονομικός όρος. Η νεωτερική άποψη. Στοιχεία καινοτομίας, αρχής, και βίας.. Η βίωση νέας αρχής συμπίπτει με την ιδέα της ελευθερίας.  Επανάσταση ίσων αποκατάσταση; Η έννοια της ακαταμάχητης κίνησης. Η έννοια της ιστορικής αναγκαιότητας.

3. Η γένεση των κοινωνικών καινοτομιών

Δημιουργική ένταση. Μεγάλα εξελικτικά άλματα; Για τη φύση της «Δύσης ως καινοτομίας» Για τη γένεση της «Δύσης ως καινοτομίας» Σύνθετες ασταθείς καταστάσεις. Από την αδιέξοδη ανάπτυξη ως το γόνιμη αναρχία. Ανάπτυξη των όντων: εχέγγυο της επιτυχίας;

Β. Εξελικτικές διαδικασίες

4. Διαδικασίες διάδοσης των κοινωνικών καινοτομιών - εκθετική ανάπτυξη

Αυτό-καταλυτικές διαδικασίες. Ο Malthus και η εκθετική ανάπτυξη στις δημογραφικές και οικονομικές εξελίξεις. Σχήματα αναπαραγωγής του Marx, συμπεράσματα της Rosa Luxemburg. Αgnus Maddison: Monitoring the World Economy 1820–1992. Συγκριτικές μακροχρόνιες οικονομικές εξελίξεις. 1929-33 τέλος μιας εποχής; 1973-79 προοίμιο της κατάρρευσης του σοσιαλισμού; Τα όρια της ανάπτυξης. 2008- αρχή μιας καινούργιας εποχής;

5. Διαδικασίες διάδοσης των κοινωνικών καινοτομιών - λογιστική απεικόνιση

Διάχυση των τεχνολογικών καινοτομιών. Εμπειρικές εργασίες (Griliches 1957), τα πρώτα συνθετικά έργα θεωρητικού προβληματισμού (Rogers 1962· Coleman και συν. 1966).  Η δημιουργική καταστροφή του Schumpeter.  Έρευνες των διαδικασιών διάδοσης των κοινωνικών καινοτομιών από τη δημογραφία ως τη δυναμική των ΜΜΕ (Marchetti 1986, 1997· Marchetti και συν. 1996· Modelski και Gardner 2002· Konstandopoulos και συν. 2003).

6. Οι εξέλιξη του Πολιτισμού

Σύγκριση της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αλλαγή και διαφορά καθημερινής συμπεριφοράς. Επισκόπηση των κοινωνιών της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συγκριτικά παραδείγματα, Επιπτώσεις στην πολιτική συμπεριφορά. Για την κοινωνιογένεση του κράτους. Από τον κοινωνικό καταναγκασμό στον αυτοκαταναγκασμό. Κρίση 2008.  Εξέλιξη από-πολιτισμού η “πολιτισμική” υποβάθμιση;

7. Τόποι και Χώροι της κοινωνικής μνήμης στα ΜΜΕ

Η νεωτερικότητα κατέστρεψε τις οργανικές κοινότητες ανάμνησης τις οποίες ο Pierre Nora αποκαλεί Milieux de mémoire, δηλαδή Χώροι της μνήμης και δημιούργησε αντί - αυτό που ο ίδιος αποκαλεί - lieux de mémoire, δηλαδή Τόπους της μνήμης. Θα παρουσιαστεί ένα ερμηνευτικό σχήμα για το πώς συμβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και ποιο συγκεκριμένα ο γραπτός τύπος στη διατήρηση μιας συλλογικής μνήμης στις σύγχρονες κοινωνίες. Θα διαπιστωθεί ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως ένα βαθμό μπορούν να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές κοινότητες ανάμνησης.

8. Δυναμική των ΜΜΕ

Θα προσπαθήσουμε θα κατανοήσουμε πώς εξελίσσονται τα θέματα δημόσιου λόγου σε μακροπρόθεσμη βάση. Θα διαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιων ιδεοτυπικών παραδειγμάτων στο κύκλο ζωής των ειδήσεων. Ενώ ο κύκλος ζωής των περισσότερων θεμάτων ακολουθεί μια S-καμπύλη, υπάρχουν επίσης θέματα με σταθερή παρουσία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα θέματα, αυτά ονομάζουμε «evergreens», η αειθαλής. Υπάρχουν όμως και απρόοπτα γεγονότα μείζονος σημασίας  που, προκαλούν έντονη συναισθηματική εμπλοκή από την πλευρά του κοινού και μπαίνουν στη σκηνή των ειδήσεων με απότομη και μεγάλη ένταση. Τα θέματα αυτά ονομάζουμε αισθήσεις. Το μάθημα εμπειρικά βασίζεται στην ανάλυση του Ελληνικού  καθώς επίσης του διεθνή τύπου.

Πρόγραμμα Μαθημάτων

Το μάθημα θα διεξαχθεί καθημερινώς από τις 15.06.2022 μέχρι 24.06.2022, 16:00-20:00.